Tłumaczenie zapisów z poematu "Szachy" Jana Kochanowskiego na zapis partii szachowej.
Zapis ten opublikował Aleksander Wagner pod pseudonimem Wandy Reger-Nelskiej w miesięczniku "Szachista Polski" z lipca 1912 roku¹.


1.d2-d4 ... Iż tedy przodek przypadł Borzujowi,
Kazał wnet w pole wyciągnąć Pieszkowi,
Który natenczas Paniej posługował,
... d7-d5Bo przeciw niemu pan wojska czarnego
Wyprawił takież dworzanina swego.
Jeden drugiemu nie chciał namniej złożyć,
Natarszy na sie, nie mogli sie położyć.
2.c2-c3e7-e5
3.e2-e3a7-a5
4.b2-b3h7-h6Potym sie cicho z obu stron skradali,
To stąd, to zowąd na sie przymierzali,
5.a2-a3Sb8-a6
6.h2-h3Gc8-f5
7.Gf1-e2Hd8-d6
8.c3-c4g7-g6
9.b3-b4a5xb4Białego Pieszka wnet gardła pozbawił,
A sam na jego miejscu sie zastawił.
10.a3xb4 ... Ale nie wiedział, że drugi nań stoi:
Przebił go mieczem Pieszek w białej zbroi.
... O-O-ODo kuchni skoczył za ostatnie wały.
11.Sg1-f3Kc8-b8
12.Sb1-c3Wh8-h7
13.Sc3xd5Sa6xb4Okrutną szkodę w pieszych podziałali.
14.Sf3xe5Sb4-c2+Stanąwszy, gdzie chciał, otrząsnął sie z prochu
I dał szach Panu o prawego Rochu.
15.Ke1-f1Sc2xa1Obalił Rocha i z wieżą, i z słoniem.
16.Gc1-d2 ... Baba do niego rozebrała ściany
A tam sie trudno wymknąć między pany.
... g6-g5
17.Hd1xa1 ... Owa go mieczem Królowa przebiła;
Że nie kto inszy, ta go rzecz cieszyła.
... Gf5-e6
18.e3-e4Gf8-g7
19.Sd5-e3f7-f6
20.Se5-f3Hd6-a6
21.Ha1-b2Ha6-d6
22.d4-d5Ge6-d7
23.Hb2-d4Hd6-b6
24.c4-c5Hb6-b1+
25.Gd2-e1Gd7-e8
26.c5-c6Wd8-c8
27.d5-d6f6-f5Każe się pod nię przemykać Pieszkowi
Zdrady nie da znać, wnet potym żałuje,
Jakoby źle szedł, w rzeczy sie frasuje;
(28.)e4xf5??Gg7xd4Porwał Królową wnet za federpusze.
"Stój! - rzecze Borzuj. - Gorącoś kąpany,
Nie tak ci grają, bracie między pany;
Wróć mi sam Babę, czekaj, aż ja pójdę,
Bo pewnie z tobą tak rządu nie dójdę!"
28.Hd4-c4 ... Tak by przystało i tak ma być słusznie:
Czego kto dotknie, tym by miał iśćdusznie;
Lecz iż nie było żadnej o tym zmianki,
Kazano zasię puścić Babę w szranki.
(28.) ... Gg7-e6? I kazał Księdzu drogą rycerzową
Najechać krzywym skokiem na Królową.
...
On jakoby sie w tym był nie obaczył,
Upomniał Księdza, żeby na zad raczył.
28. ... Sg8-f6
29.Sf3-e5Hb1-b6
30.Wh1-h2h6-h5
31.f2-f3Wc8-d8
32.Ge1-g3f5-f4Ujźrzał Drab czarny i natarł na obu,
Pewnie jednego poniosą do grobu.
33.Se3-f5 ... I ta przyczyna była Borzujowi,
Że tam folgował więcej Rycerzowi,
... f4xg3A Popu zabił Pieszek niecnotliwy;
Trzęsą go drudzy, a on już nieżywy
34.Sf5xg3Wh7-h8
35.Se5-d7+ ... Potym o Babę dał szach Rycerz w bieli,
... Ge8xd7Ale sie bardzo tą nadzieją zdradził,
Bo sie nań z łukiem czarny Pop wysadził,
36.c6xd7 ... [...]Tamże też i Księdza
Zabiła z proce, jako mogła, nędza.
... Wd8xd7
37.Hc4-c1Hb6xd6
38.Hc1xg5h5-h4
39.Sg3-f5Hd6-b6
40.Hg5-e3Wh8-h5
41.He3-c1c7-c5
42.Sf5-e3Gg7-h6
43.Kf1-g1Hb6-d8
44.Kg1-f1Wd7-d2
45.Kf1-f2Sf6-d5
46.Hc1-c4Wd2xe2+
47.Hc4xe2+ ... Sprzątnęła Popu, jeszcze dalej bieży.
Dosięgła Rochu na wysokiej wieży.
... Sd5xe3
48.He2-e1Hd8-g5
49.Kf2-g1c5-c4
50.He1-f2c4-c3
51.Wh2-h1b7-b6
(52.)Sa1-b3? ... Nie wiedzieć, którym fortelem szampierza
Podszedł wódz biały i dostał Rycerza,
Który niedawno przez kapłańską kuszę
Przed samym Królem dał był Bogu duszę.
Więc go przy desce, by nie czuła horda,
Cicho posadzi; a ten zaś do korda.
52.Kg1-h2Hg5-g3+
53.Hf2xg3 ... A oto biała z tyłu przyskoczyła,
Murzynkę ścięła, ni sie obaczyła.
53. ... h4xg3+Sama też w boku tuż odniosła strzałę,
Niedługo miała z zacnych łupów chwałę.
54.Kh2xg3Wh5-a5
55.Kg3-f2Wa5-a8
56.Kf2-e2Se3-c2
57.Ke2-d1Sc2-e3+
58.Kd1-c1Se3xg2+
59.Kc1-b1b6-b5
60.h3-h4b5-b4
61.h4-h5b4-b3
62.e4-e5Gh6-g5
63.h5-h6Sg2-h4
64.e5-e6Gg5-f6
65.h6-h7Sh4xf3
66.e6-e7Gf6xe7
67.h7-h8=H ...Skoro też Pani na kresie stanęła,
Złotą koronę wnet na głowę wzięła.
... Kb8-b7
68.Hh8-h3Sf3-e5
69.Hh3-h5Se5-d3
70.Hh5-h3Sd3-b4
71.Hh3-f3+Kb7-b8
72.Hf3-e2Ge7-f6
73.He2-e6Gf6-g7
74.He6-d7Gg7-d4
75.Wh1-h7 ... (jeśli 75.Hxd4, to 75...Wa1+ 76.Kxa1 Sc2+ i ginie hetman.
W tej sytuacji partię odłożono do następnego dnia)
Panna sie zaraz do szachów rzuciła,
Więc pilnie pyta, gdzieby czyja była.
Pojźrzy na czarną, gorzej być nie może:
Do pierwszego szcia biała ją przemoże.
Jedno że czarnej przyjdzie naprzód chodzić;
Snadźby jej jeszcze nieco mógł pogodzić.
...
Obróci Rochu na Króla rogami,
Sama wynidzie zalawszy sie łzami.
... Wa8-a1+Uderzą w larmę; a Roch jednym skokiem
Usiadł królowi tuż pod bokiem.
76.Kb1xa1 ... Folgować darmo, bo tak króla dusi,
Że mu rad nie rad, Król wziąć gardło musi.
... b3-b2+Wtym Drab przyskoczy...
77.Ka1-b1 ... ...Król ustąpi kroku.
... c3-c2#Przypadszy drugi poimał ji z boku.
To było tej gry sławnej dokonanie,
Prawie nad wszytkich ludzi domniemanie.
Tamże zarazem po pannę posłano,
Którą za żonę Fiedorowi dano.

¹ - Litmanowicz W., Dykteryjki i ciekawostki szachowe, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa1971