Kosmonauta F. Poole gra z komputerem HAL 9000

HAL 9000

Frank Poole

W filmie "2001: Odyseja kosmiczna" Stanley Kubrick stworzył sztuczną inteligencję w postaci komputera pokładowego HAL 9000 (Heuristically ALgorithmic). Jak wynika z fabuły filmu HAL dochodzi do wniosku, że powodzeniu misji zagrażają kosmonauci i po kolei zabija członków załogi statku kosmicznego.

W jednej z kilkusekundowych scen filmu kosmonauta Frank Poole rozgrywa partię szachów z komputerem. Na fotografii pokazany jest kadr z tego filmu po czternastym posunięciu białych. Partia ta została tutaj też przedstawiona na diagramie. Jej pierwowzorem jest rzeczywista rozgrywka, która miała miejsce w Hamburgu w roku 1910 pomiędzy Roeschem i Schlage. Roesch poddał partię po piętnastym ruchu, a na filmie dochodzi do mata w dodanych dwóch posunięciach.

Wiele interpretacji pojawiło się w związku z wspomnianą sceną, gdyż HAL, podając posunięcia w notacji opisowej myli się, albo celowo oszukuje człowieka. Zamiast: HKG6 królowa (hetman) na pole królewskiego gońca sześć (ruch 15...Hf3), HAL podaje numer pola trzy - tak jak dla białych HKG3. Taki ruch jest nieprawidłowy. Kubrick był człowiekiem pedantycznym, jeśli chodzi o dopracowanie szczegółów filmu i jednocześnie bardzo dobrym szachistą, więc wielu dopatruje się w tej scenie zapowiedzi niedoskonałośći sztucznej inteligencji HALa. Być może, że tak właśnie było to pomyślane, ale notacja opisowa jest trudna i wcale nie jest wykluczona w tym przypadku zwykła pomyłka.